Od tysięcy lat wciągniki pomagają ludziom podnosić bardzo ciężkie przedmioty. Technika cięgien zwielokrotnia siłę użytkownika i umożliwia przytrzymywanie, podnoszenie i opuszczanie ładunków o wadze kilku ton. Wciągnik jest również jednym z najważniejszych narzędzi roboczych do pchania i ciągnięcia ładunków. Już teraz dowiedz się więcej o wciągnikach i zawiesiach oraz możliwościach zastosowania różnych typów wciągników i o obowiązujących przepisach.
Ze względów bezpieczeństwa wymagany jest coroczny przegląd.
1.1. Definicja: Czym są wciągniki?
Wciągniki to wciągarki, urządzenia ciągnące i podnośnikowe, które podnoszą, opuszczają, pchają lub ciągną ładunki samodzielnie albo razem z innymi urządzeniami. Należą do nich również urządzenia do naprężania i unoszenia. Konkretnymi przykładami wciągników będą wciągniki łańcuchowe, wciągniki elektryczne linowe, wciągarki takie jak wciągarki bębnowe i wciągarki śrubowe. W przeciwieństwie do wyciągów, ładunki nie są prowadzone w sposób zamocowany, lecz są transportowane w sposób swobodny, wolno wiszący.
1.2. Gdzie stosuje się wciągniki?
Zadania związane z podnoszeniem obejmują szeroki zakres zastosowań. Typowe obszary zastosowań to:
Użytek prywatny Ręczne wciągniki linowe do łodzi stosuje się ponadto np. do załadowania małej łodzi na przyczepę.
2. Rodzaje wciągników: Jakie wyróżnia się kategorie wciągników?
W zakresie wciągników rozróżnia się kilka rodzajów i kategorii. Dla lepszej przejrzystości zestawiono je wszystkie w poniższej tabeli.
2.1. Wciągniki łańcuchowe
Wciągniki łańcuchowe są zazwyczaj wciągnikami ręcznymi służącymi do podnoszenia, mocowania i przeciągania. Użytkownik uruchamia dźwignię na małym wciągniku i w ten sposób inicjuje ruch unoszący. Zakres zastosowania zależy od łańcucha nośnego oraz konstrukcji wciągnika łańcuchowego. Wciągnik z trójnogiem można ustawić np. nad otworem w ziemi i wykorzystać jako wciągarkę ręczną. Trójnóg to przenośny punkt zawieszenia dla wciągnika. Wciągniki łańcuchowe są dostępne w wersjach o udźwigu do 10 000 kg.
2.2. Wciągniki łańcuchowe dźwigniowe
Wciągniki łańcuchowe dźwigniowe również obsługuje się ręcznie. Mały wciągnik nadaje się do podnoszenia, mocowania, rozmieszczania i ciągnięcia ładunków. Przesuwanie w górę i w dół odbywa się za pomocą dźwigni sterującej. Wciągniki dźwigniowe mają udźwig do ok. 9 000 kg.
2.3. Ręczne wciągniki linowe
Do wciągników ręcznych należą również ręczne wciągniki linowe. Umożliwiają one ciągnięcie przedmiotów siłą mięśni, za pośrednictwem liny lub taśmy. Są one często stosowane w przemyśle, warsztatach, rolnictwie i w sektorze rekreacyjnym. Na rynku dostępne są ręczne wciągniki linowe o udźwigu do ok. 1500 kg.
2.4. Elektryczne wciągniki linowe
Elektryczny napęd wciągnika linowego znacznie ułatwia przemieszczanie ciężkich ładunków. Wymagany jest stosunkowo niewielki wkład siły fizycznej. Ten typ wciągnika nadaje się do przyciągania, poruszania, podnoszenia i opuszczania ładunków. Wciągniki elektryczne linowe są dostępne z silnikami o różnym poziomie mocy i o udźwigu do 6000 kg.
2.5. Wózki belkowe
W przypadku wciągnika z wózkiem belkowym, wózek ten przesuwa się wzdłuż belki. Zmiana pozycji odbywa się z zewnątrz za pomocą wciągnika łańcuchowego lub poprzez napęd własny. Częstym obszarem zastosowań jest załadunek w portach. Wózek belkowy dostępny jest jako wózek z szyną pojedynczą oraz wózek z szyną podwójną. Wózki są przystosowane do bardzo ciężkich ładunków – ich maksymalny udźwig to aż 20 000 kg.
3. Uwagi dotyczące kontroli i bezpieczeństwa wciągników
W celu bezpiecznej obsługi urządzeń chwytnych podczas pracy z wciągnikami użytkownicy muszą odbyć odpowiednie szkolenie i znać wykonywane zadania. Wiedza i umiejętności obejmują następujące kwestie:
- prawidłowe oszacowanie ciężaru ładunku,
- oszacowanie środka ciężkości ładunków,
- zapoznanie się z dostępnymi zawiesiami i ich prawidłowy dobór,
- znajomość udźwigu zawiesi w zależności od ilości splotów, kąta nachylenia i rodzaju zawiesia;
- zapobieganie niezamierzonemu odczepieniu przez użycie zabezpieczeń;
- znajomość prawidłowego zachowania się podczas zawieszania, podnoszenia i transportu;
- umiejętność odpowiedniego sygnalizowania;
- umiejętność zapobiegania uszkodzeniu zawiesi;
- umiejętność prawidłowego przechowywania zawiesi.
Eksploatator musi zapewnić bezpieczne użytkowanie. W miejscu użytkowania muszą być dostępne informacje na temat udźwigu sprzętu do przenoszenia ładunków, ciężaru własnego i innych istotnych parametrów.
